Nguy hiểm rủi ro cho thế giới:

• Chiến sự ở Ukraine làm cho phe Tây phương lo ngại Putin sẽ sử dụng vũ khí giết người hàng loạt.

Tình hình chiến sự ở Ukraine đang đổi chiều. Ở những tỉnh bao quanh Kharkiv, lực lượng quân sự Ukraine đang chuyển sang thế phản công, và hàng ngàn quân lính Nga phải tháo chạy. Tính đến ngày 14 tháng Chín, Ukraine đã lấy lại được phần lãnh thổ nhiều hơn diện tích đất bị Nga  chiếm đóng trong những tháng vừa qua, và tinh thần dân chúng Ukraine cũng như chính phủ hết sức phấn khởi. Quân Nga tấn công nhà máy điện, và trung tâm cấp nước bằng đạn pháo kích dữ dội, song cũng không làm giảm sự vui mừng của dân Ukraine. 

Chiến thắng của quân đội Ukraine trong vài tuần gần đây cho thấy kế hoạch đem lại chiến thắng của quân xâm lược Nga chỉ là ảo tưởng. Phần lãnh thổ quân đội Ukraine tái chiếm được cho thấy rõ là cuộc chiến của Vladimir Putin không diễn ra đúng như ý muốn của ông ta. Điều quan trọng cần phải nêu ra là Mỹ và Âu châu hỗ trợ cho Ukraine cảm thấy rằng việc đầu tư tiền bạc và vũ khí của họ để giúp Ukraine đã đem lại thành quả tốt đẹp. Phe Tây phương cung cấp vũ khí, và huấn luyện sử dụng vũ khí cho quân đội Ukraine có kết quả trông thấy nhờ sự anh dũng quả cảm của dân chúng, và quân đội Ukraine. Họ đã đẩy lùi được quân lính Nga trở về nước Nga tại nhiều vùng lãnh thổ của Ukraine. Trong giai đoạn này, yếu tố thời gian hết sức quan trọng: Mùa đông sắp tới, cái rét ở Âu châu hết sức khắc nghiệt, nước nào cũng cần phải có nhiên liệu để sưởi ấm. Do đó, đây là giai đoạn đầy thử thách để biết xem cái giá mà Âu châu phải trả vì ủng hộ Kyiv, và thử xem dân chúng Âu châu kiên nhẫn trong bao lâu. 

Ở bên trong nước Nga, tâm trạng dân chúng ngày càng trở nên chua cay hơn. Nhiều lời chỉ trích, ta thán về những thất bại, thua trận của lính Nga ngoài chiến trường, nhưng tất cả chỉ đóng khung vào Bộ Quốc Phòng nước Nga, không dám nhắm vào Tổng thống Putin. Trong lúc chính ông ta là kẻ đã đẩy tướng lãnh Nga vào cuộc chiến tranh không được chuẩn bị đầy đủ. Những lời than trách của những người Nga yêu nước ngày càng nhiều. Người Nga yêu nước thống trách Tổng thống Putin làm nước Nga bị mất mặt, dân Nga phải xấu hổ vì hành động điên rồ của ông. 

Tuy nhiên, chúng ta cần phải thận trọng, chiến thắng của Ukraine không chắc sẽ làm cho cuộc chiến tranh sớm kết thúc. Lực lượng Nga vẫn nắm chắc phần lớn vùng Donbas, và phần đất liền dọc theo duyên hải Biển Đen. Điều khiến chúng ta phải lo ngại hơn nữa là sự tiến công của quân đội Ukraine làm cho cuộc chiến tranh trở nên nguy hiểm hơn. Putin hiện nay đang bị dồn vào chân tường, và nhiều người lo sợ rằng Putin sẽ mở rộng cuộc chiến tranh. Trong suốt cuộc đời chính trị của Putin, ông ta không bao giờ chấp nhận mình sai lầm để sửa đổi. Và mặc dù ông ta cho rằng nước Nga đang có chiến tranh với phe Tây phương, song ông ta vẫn né tránh việc thay đổi nguyên tắc tham chiến,mở rộng cuộc chiến hiện nay. 

Chính quyền của ông tiếp tục hăm dọa người Nga nào gọi cuộc xung đột hiện nay là “cuộc chiến tranh”, và đòi bỏ tù  họ 15 năm. Ông Putin cũng từ chối không nghe theo lời đòi hỏi trên mạng xã hội của phe “diều hâu” yêu cầu ông ra lệnh tổng động viên, bắt hàng ngàn thanh niên Nga phải cầm súng ra chiến trường. Có lẽ ông sợ rằng việc cưỡng bách cầm súng của ông sẽ khiến cho dư luận dân chúng Nga thay đổi, trở nên chống đối ông, vì từ bấy lâu nay, ông vẫn nói rằng đây chỉ là một “chiến dịch quân sự đặc biệt” mà thôi. Hay có thể ông ta cho rằng việc bắt lính thanh niên Nga lúc này là quá ít, và quá trễ so với tình hình bế tắc hiện nay ở Ukraine.

Tất cả những giả thuyết trên khiến cho phe Tây phương phải lo ngại hơn bởi vì Putin giống như một đứa trẻ bị dồn vào chân tường, nó sẽ đánh trả lại bằng loại vũ khí hủy diệt hàng loạt. Sự thắng lợi của Ukraine làm thay đổi tình hình bế tắc, nhưng hy vọng chấm dứt cuộc chiến tranh hiện nay vẫn còn rất xa vời.

Bài phân tích của Tiến sĩ Ian Bremmer trên báo TIME ngày 26/9/2022 

Nguyễn Minh Tâm  dịch